Çocuk işçi ölümleri TBMM'de tartışıldı: Cezasızlık politikaları eleştiriliyor

DEM Parti İstanbul Milletvekili Cengiz Çiçek, çocuk işçileştirilmesine sebep olan politik, sosyal, ekonomik kökenli tüm yapısal sorunların tespiti ve önlenmesi, yine çocuk iş cinayetlerinde hayatlarını kaybeden çocuklara ilişkin Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne Araştırma Önergesi sundu.

Önergenin gerekçesinde, çocukların işçileştirilmesine dair politik, sosyal, ekonomik kökenli tüm yapısal nedenlerin incelenmesi, çocukların iş cinayetlerinde hayatlarını kaybetmelerini önlemek ve çocukların yararını esas alan politikaların geliştirilmesi gerektiğini vurgulayan Çiçek, sorunun bütün boyutlarıyla ele alınıp incelenmesi gerektiğini belirtti.

Çiçek, çocuk işçiliğinin temel nedenlerini ifade ettiği önergede şu ifadeleri kullandı; “İşçileştirilmiş çocuk ya da kamuoyunda kullanılan diğer ifadeyle çocuk işçiliği, dünya genelinde milyonlarca çocuğun fiziksel, bilişsel ve ruhsal sağlığını tehdit eden bir hakikat olarak yüzyıllardır karşımıza çıkmaktadır. Çocukların oyundan, eğitim gibi temel haklardan yoksun kalarak yaşamını kazanmak için çalışmak zorunda bırakılması, onların insanlık onuruna yakışmayan bir yaşam çemberine hapsedilmesi anlamına gelir. Çocukların işçileştirilmesinin temel nedenleri yoksullaştırma, parasız eğitimin kaldırılması doğal olarak eğitim olanaklarına ulaşamama ve özellikle son dönemde iktidarın uyguladığı mesleki öğrenim politikaları şeklinde sıralanabilir.”

Özellikle 2012 yılında getirilen 4+4+4 eğitim sistemi ve MESEM gibi çocuk işçiliğini teşvik eden uygulamaların çocukların işçileştirilmesinde hızla artışa neden olduğuna dikkat çeken Çiçek, “TÜİK’in 2024 yılına ilişkin “İstatistiklerle Çocuk” verilerine göre, Türkiye nüfusunun yüzde 25,5'ini çocuk nüfus oluşturdu. Resmi verilere göre dört yılda 750 bin çocuk daha işçi olarak kayda geçti. 15-17 yaş grubundaki çocukların işgücüne katılma oranı 2023 yılında yüzde 22,1 iken bu oran 2024’te yüzde 24,9’a yükseldi. 2020’de 143 bin olan MESEM kapsamında çalıştırılan çocuk (öğrenci) sayısı da 2024’te 504 bine yükseldi. Böylece 2024 itibarıyla toplam çocuk işçi sayısı resmi olarak 1,5 milyona vardı. Kayıt dışı çalıştırılanlarla birlikte bu rakamın 3,5 milyonu bulduğu tahmin ediliyor.” ifadelerini kullandı.

Ulusal ve uluslararası sözleşme ve yasalara değinen Çiçek, uygulanmayan yasa ve sözleşmelerin yanı sıra cezasızlık politikalarının işçileştirilmiş çocukların iş cinayetlerinde hayatlarını kaybettiğini aktararak, iş cinayetinde hayatını kaybeden ve simge isim haline gelen Ahmet Yıldız’ı hatırlattı. Çiçek, “Türkiye’de ulusal ve uluslararası yasa ve sözleşmelerin yeterli bir biçimde uygulanmaması, iş yerlerinde denetim mekanizmalarının etkin olmaması, cezasızlık politikaları, 4+4+4 eğitim sistemi ve MESEM gibi çocuk işçiliğini teşvik eden uygulamalar, işçileştirilmiş çocukların çalışırken iş cinayeti sonucunda hayatlarını kaybetmelerine neden olmaya devam etmektedir. İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği (İSİG) Meclisi’nin son günlerde paylaştığı rapora göre; son on iki yılda 2025’te ölen 20 çocuk ile birlikte en az 762 işçileştirilmiş çocuk, çocuk iş cinayetlerinde hayatlarını kaybetti. Özellikle son günlerde yani 2025 yılının Nisan ayının ilk iki haftasında farklı iş kollarında çalışan üç çocuk/genç işçi meydana gelen iş cinayetleri sonucu yaşamlarını yitirdi. 17 yaşındaki bir çocuk/genç işçi de hayatına son verdi. Bir başka çalıştırılan çocuk da parmaklarını kaybetti. Türkiye’de her yıl 60-70 civarında çocuk işçi tarımda, sanayide, inşaatlarda, sokaklarda ve daha birçok alanda çalışırken iş cinayetinden ötürü hayatını kaybediyor.”

Cengiz Çiçek, son olarak sorunun ivedilikle çözülmesi gerektiğini belirterek önergede şu ifadeleri kullandı; “Çocuk işçileştirilmesine sebep olan politik, sosyal, ekonomik kökenli tüm yapısal sorunların tespiti, eğitimden mahrum edilmiş tüm çocukların eğitim haklarının ücretsiz olarak sağlanarak fırsat eşitliği verilmesi, başta mülteci çocuklar, sokakta yaşamak zorunda bırakılmış çocuklar, kesişimsel ayrımcılığa ve sömürüye uğrayan çocuklar olmak üzere tüm çocukların eşit koşullarda yaşamalarını sağlayacak politikaların geliştirilmesi, çocukları her türlü şiddet ve istismar biçimlerinden koruyacak daha etkin düzenlemelerin yapılması ve çocuk işçiliğinin sona erdirilmesi amacıyla Meclis Araştırması açılmasını arz ederim.”

Haber Merkezi